Ο Εντεταλμένος Σύμβουλος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων της ΠΑΜ-Θ κ. Αλέξης Πολίτης, παρευρέθηκε στη Σόφια την προηγούμενη εβδομάδα μαζί με κλιμάκιο υπηρεσιακών στελεχών (κκ Δράκος και Κουλουρά από το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης, κα Χουρίδου από τη Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού) της Περιφέρειάς μας, με σκοπό την παρακολούθηση της Διαπεριφερειακής Συνάντησης Εταίρων (Partner Meeting) του Ευρωπαϊκού Προγράμματος CircPro (Smart Circular Procurement / Έξυπνες διαδικασίες κυκλικών προμηθειών), ενός προγράμματος Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας (INTERREG EUROPE) στο οποίο η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης συμμετέχει ως εταίρος.
Κατά τη διάρκεια της στρογγυλής τραπέζης υπό την αιγίδα της Βουλγαρικής Ένωσης Ανακύκλωσης (ενός εκ των 11 εταίρων του έργου, από 10 χώρες της Ευρώπης) με θέμα «Καλές Πρακτικές και Προκλήσεις στην Ανακύκλωση Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού» ο κος Πολίτης από την ΠΑΜΘ είχε την ευκαιρία να ανταλλάξει απόψεις και συμπεράσματα με στελέχη της Βουλγαρικής Κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως ο υπουργός Περιβάλλοντος και Υδάτων της Βουλγαρίας κ. Emil Dimitrov, ο κ. Γιώργος Κρεμλής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο κ. Jose Jorge Diaz Del Castillo από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η κ. Ivelina Vasileva πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος και Υδάτων, ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Υδάτων κ. Krasimir Zhivkov, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Βουλγαρικής Ένωσης Ανακύκλωσης κ. Borislav Malinov, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Βιομηχανιών Ανακύκλωσης, εταίροι και ενδιαφερόμενοι από τη Βουλγαρία , την Εσθονία, την Κροατία, τη Φινλανδία, την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Λιθουανία, τη Νορβηγία, την Πορτογαλία, την Ισπανία, καθώς και εκπρόσωποι της εγχώριας βιομηχανίας.
Τα σημαντικότερα συμπεράσματα που εξήχθησαν από τη συνάντηση αυτή είναι τα εξής:
- οι κοινωνίες πρέπει να γνωρίζουν με εμφατικό τρόπο ότι τα απόβλητα δεν είναι απλώς μια πρώτη ύλη επεξεργασίας, αλλά το επίκεντρο ενός ολόκληρου τομέα της οικονομίας που δημιουργεί μεγάλη προστιθέμενη αξία.
- οι στόχοι της κυκλικής οικονομίας μπορούν να επιτευχθούν μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης, μιας ολοκληρωμένης πολιτικής και μιας δέσμης μέτρων που συμβάλλουν στην είσοδο αποβλήτων στην παραγωγή προϊόντων. Το έργο Intelligent Circular Procurement (CircPro) προσανατολίζεται προς αυτήν την κατεύθυνση.
- τα αποτελέσματα των κοινών προσπαθειών των θεσμικών οργάνων και της Ένωσης για την αντιμετώπιση διαφόρων περιβαλλοντικών προκλήσεων θα φανούν στη νέα ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική και νομοθεσία, όπως η περιβόητη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία. Η μεγαλύτερη πρόκληση και ευκαιρία της εποχής μας είναι η Ευρώπη να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος στον κόσμο μέχρι το 2050.
- όλοι οι εμπλεκόμενοι (ΕΕ, κυβερνήσεις, περιφέρειες, δήμοι, βιομηχανίες, φορείς ανακύκλωσης) θα εργαστούν ακόμα πιο εντατικά για να αλλάξει η εν γένει γραμμική συμπεριφορά των καταναλωτών και τη δημιουργία πράσινης συνείδησης των πολιτών.
- η Βουλγαρία καταλαμβάνει μία από τις τρεις πρώτες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην ανακύκλωση μπαταριών
- είναι σημαντική η διαχείριση των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού καθώς και ο ρόλος των κυκλικών διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων σε ότι αφορά αυτά. Πρωτεύουσα σημασία έχουν οι απαιτήσεις της ίδιας της αγοράς στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, προτού αυτός καταλήξει στα σκουπίδια. Οι ίδιοι οι καταναλωτές – αγοραστές μπορούν να παίξουν καταλυτικό ρόλο με τη δυναμική των απαιτήσεων που θέτουν, να αγοράζουν προϊόντα με απώτερο σκοπό την κυκλική διαδρομή των υλικών τους (π.χ. αγοράζοντας υπηρεσίες αντί εξοπλισμού, απαιτώντας από τους προμηθευτές να ακολουθούν αυστηρούς κανόνες παραγωγής κλπ).
Στο πλαίσιο της συνάντησης πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο εργοστάσιο ανακύκλωσης NADIN (εργοστάσιο διαχείρισης Απορριμάτων Ηλεκτρικού & Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού, στο Novi Iskar, 45 λεπτά από το κέντρο της Σόφιας). Η συγκεκριμένη εταιρεία έχει αναπτύξει ένα πρόγραμμα διαχείρισης αποβλήτων και έχει εξουσιοδοτηθεί να συλλέγει, να αποθηκεύει προσωρινά, να προεπεξεργάζεται και να μεταφέρει τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, αποσυρθέντα οχήματα, χαρτί, πλαστικό και γυαλί. Η συγκεκριμένη εταιρεία ολοένα αναπτύσσει, επεκτείνει και ενισχύει τη δραστηριότητά της, διαθέτοντας 7 σύγχρονες εγκαταστάσεις συνολικής έκτασης περίπου 200 στρεμμάτων, με ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα της εταιρείας να είναι αυτό ακριβώς το εργοστάσιο ανακύκλωσης ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, που θεωρείται σήμερα η πιο σύγχρονη και μεγαλύτερη εγκατάσταση στην Ανατολική Ευρώπη.
Γενικά για το CircPro:
Το εν λόγω έργο χρηματοδοτείται από το Interreg Europe 2014-2020 και στοχεύει στην προώθηση της μετάβασης των περιφερειών των εταίρων σε εθνικές και περιφερειακές διαδικασίες λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με την κυκλική οικονομία, αυξάνοντας την εφαρμογή των κυκλικών προμηθειών.
Την παρούσα χρονική στιγμή το πρόγραμμα βρίσκεται στην πρώτη από τις δύο φάσεις του, κατά την οποία κάθε εταίρος προετοιμάζει Σχέδιο Δράσης για την περιφέρειά του, με την συμβολή της ομάδας Stakeholders, με συγκεκριμένες προτάσεις για τη βελτίωση των υφιστάμενων πολιτικών και προγραμμάτων. Η 2η φάση του έργου (01/06/2021-31/05/2023), είναι αφιερωμένη στην εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης και στην αξιολόγηση των επιπτώσεων.
Συμπερασματικά:
Η ΠΑΜ-Θ θα ενσωματώσει τις αρχές ΤΗΣ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ μέσω του CircPro. Σημαντικό εργαλείο για αυτό είναι ο Ν.4412/16 (δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών). Συγκεκριμένα στο άρθρο 86, όπου περιγράφονται τα κριτήρια ανάθεσης των συμβάσεων στην Ε.Ε., αναφέρεται ότι η ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων βασίζεται στην πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει της τιμής ή του κόστους, με χρήση προσέγγισης κόστους – αποτελεσματικότητας, όπως της κοστολόγησης του κύκλου ζωής. Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, ήδη αυτή η πρακτική εφαρμόζεται ως η πλέον ενδεδειγμένη διαδικασία δημοπράτησης για την εφαρμογή της αξιολόγησης του κύκλου ζωής. Η ενημέρωση, η τριβή με το αντικείμενο και η καθιέρωση των καινούργιων εννοιών όπως ο κύκλος ζωής, που ενσωματώνει το κόστος απόκτησης, κατασκευής, εγκατάστασης, συντήρησης, επαναχρησιμοποίησης - ανακύκλωσης πόρων, το κόστος εκπομπών αερίων, τη χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, μεθόδων για το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, κ.α θα βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Η ΠΑΜ-Θ, με τη διαρκή υποστήριξη του Περιφερειάρχη κ. Χρήστου Μέτιου και με την αρωγή του προγράμματος, επιδιώκει να φτάσει σε σημείο να ενσωματώνει στην καθημερινή της πρακτική τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, ενός μοντέλου μονόδρομου για την παγκόσμια οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Δρ. Αλέξης Κ. Πολίτης
- Εντεταλμένος Σύμβουλος Ευρωπαικών Προγραμμάτων ΠΑΜ-Θ
- Αντιπρόεδρος Οικονομικής Επιτροπής ΠΑΜ-Θ
- Μέλος ΔΣ Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης ΠΑΜ-Θ